ก่อนจัดตั้งกรม

หน่วยทหารพรานนาวิกโยธิน เดิมก่อตั้งขึ้นช่วงปี พ.ศ. 2520–2521 เนื่องด้วยถูกคุกคามอย่างหนักจากการก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย โดยเฉพาะตามแนวชายแดน จึงได้จัดกำลังจากประชาชนในท้องถิ่นเนื่องด้วยมีความเข้าใจปัญหาในพื้นที่[1]

กองบัญชาการทหารสูงสุดได้เห็นชอบให้ดำเนินการเมื่อวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2521 รวมถึงคณะรัฐมนตรีไทยได้อนุมัติเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 โดยมีศูนย์ปฏิบัติการพิเศษกองทัพบก 315 (ศปก.ทบ.315) เป็นหน่วยควบคุมบังคับบัญชา และมีการฝึกที่อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา[1]

เมื่อเสร็จสิ้นการฝึก ทางศูนย์ปฏิบัติการพิเศษกองทัพบก 315 ได้ให้ทหารพรานนาวิกโยธินขึ้นการควบคุมด้านยุทธการกับกองกำลังจังหวัดจันทบุรี และจังหวัดตราด[1]

การแต่งกายในสมัยนั้น เป็นชุดพรางขณะปฏิบัติหน้าที่ รบแบบจรยุทธ์ และไม่มีที่ตั้งหน่วยที่แน่นอน ก่อนเปลี่ยนมาเป็นชุดดำในแบบเดียวกับทหารพรานของกองทัพบกไทย แต่ยังคงใช้หมวกเบเรต์ลายพรางสีเขียวเพื่อเป็นเอกลักษณ์ของทหารพรานนาวิกโยธิน[1][3]

หลังจากการต่อสู้เพื่อเอาชนะลัทธิคอมมิวนิสต์ ก็ได้เปลี่ยนภารกิจมาเป็นการป้องกันประเทศ หน่วยทหารพรานนาวิกโยธินจึงจำเป็นต้องขยายหน่วยให้เหมาะสม อันประกอบด้วย กำลังพลประจำการ และอาสาสมัครทหารพรานนาวิกโยธิน[1]

จัดตั้งกรม–ปัจจุบัน

กรมทหารพรานนาวิกโยธิน ได้รับการจัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2559 เนื่องด้วยรัฐบาลไทยและกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักรมีแนวคิดในการลดกำลังรบหลักในการแก้ปัญหาความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย โดยใช้ทหารพรานประจำถิ่นเข้าปฏิบัติการแทน[8]

ทางกองทัพเรือไทยจึงขออนุมัติการจัดตั้งกรมทหารพรานนาวิกโยธิน ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้อนุมัติในวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ที่ขึ้นตรงกับหน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน[8] ด้วยวงเงินในการจัดตั้งกว่า 1,700 ล้านบาท[20][21]

และในเดือนกันยายน พ.ศ. 2560 นาวาเอก บุญเกิด มูลละกัน ผู้บังคับการกรมทหารพรานนาวิกโยธิน กองทัพเรือ ได้นำกำลังพลทั้งชายและหญิงกว่า 1,000 คน พร้อมยุทโธปกรณ์, รถหุ้มเกราะ และรถลำเลียงพล ยกพลขึ้นบกด้วยเรือหลวงอ่างทองและเรือหลวงมันนอก ที่จังหวัดนราธิวาส นับเป็นการยกพลขึ้นบกครั้งแรกของประวัติศาสตร์ทหารพรานนาวิกโยธิน[2][11][22]